Tivoli is al meer dan een eeuw een begrip in Utrecht. Als ik aan Tivoli denk, denk ik aan een tof feest of een mooi concert. Maar er is heel wat vooraf gegaan aan het tot stand brengen van dit prachtige muziekpodium. In deze blog neem ik je mee van het vroegere ontspanningsoord Tivoli naar punkers en krakers tot het huidige TivoliVredenburg.
Park Tivoli: cultureel hoogtepunt in de 19e eeuw
Meer dan 2 eeuwen geleden opende Cees van Leeuwen een koffiehuis met een openbare tuin in de Kruisstraat. Daar organiseerde hij culturele activiteiten, zoals theater. Toen hij in 1828 huurder werd van het nabijgelegen park, kon hij in de zomer steeds vaker zulke activiteiten organiseren. Na verloop van tijd liet hij er onder meer een houten concertgebouw bouwen. Zo ontstond Park Tivoli; een ontspanningsoord net buiten de grachten van Utrecht, vernoemd naar het Italiaanse lustoord Tivoli.
Tussen 1823 en 1929 konden Utrechters genieten van samenkomsten, theater en optredens in dit openbare park. In 1870 werd park Tivoli eigendom van A.J. Abspoel. Het was toen nog een park met een houten koffiehuis waar concerten werden gegeven.
In de eerste jaren liep Tivoli goed, maar gaandeweg werden de concerten steeds minder bezocht. Tivoli was goedkoper dan de schouwburg maar duurder dan andere koffiehuizen. Zelfs met speciale volksconcerten voor de lagere stand, lukt het niet om grote bezoekersaantallen te trekken. Door de teruglopende resultaten werd een groot deel van het 16.000m2 tellende park verkocht om er woningen te bouwen. Wat overbleef was een kleine en een grote concertzaal met een strook tuin.
Verhuizing naar park Lepelenburg
De oude concertzaal Tivoli werd in 1955 vervangen door een houten noodgebouw in park Lepelenburg met dezelfde naam. Er pasten zo’n 1.400 bezoekers in het nieuwe concertgebouw. Het was de bedoeling dat dit gebouw maar enkele jaren zou blijven staan, maar het zou nog tot 1976 duren voordat er een nieuwe locatie was gevonden. Hierna zou het gebouw gesloopt worden en opgaan in Muziekcentrum Vredenburg.
Punkers starten Tivoli Oudegracht
Voor liefhebbers van popmuziek was er in de jaren ‘70 weinig tot niks te beleven in Utrecht. De punkgemeenschap voelde zich niet thuis in Muziekcentrum Vredenburg. Ze kraakten geregeld oude fabrieken, garages of kerken om een concert te geven. Tot ze in 1979 het houten concertgebouw in park Lepelenburg – dat al enkele jaren leegstond – kraakten. Ze hoopten dat het een tijdelijk onderkomen zou zijn voor alternatieve popmuziek, in afwachting van een definitief onderkomen. Helaas brandde nog geen enkele maanden later het gebouw volledig af. Nog steeds is niet duidelijk waardoor dat kon gebeuren.
Op zoek naar een ander onderkomen kraakten het zogeheten Komitee Tivoli Tijdelijk het NV-huis, een voormalig vakbondsgebouw aan de Oudegracht. Dit tot grote onvrede van buurtbewoners en de gemeente Utrecht. Omwonenden klaagden over geluidsoverlast en de gemeente probeerde de kraak met man en macht tegen te houden. Dit leidde tot rellen en demonstraties! De politie metselde zelfs de deuren dicht om te proberen de kraak tegen te houden. Maar de krakers waren met te veel mensen en de gemeente gaf het uiteindelijk op. In 1982 werd poppodium Tivoli Oudegracht legaal gevestigd aan de Oudegracht 245.
Van Oudegracht naar TivoliVredenburg
Na verloop van tijd besloot de gemeente de concertzaal te verbouwen en te subsidiëren. In plaats van lokale punkbands kwamen er steeds grotere nationale en internationale popartiesten. In korte tijd groeide Tivoli uit tot een van de grotere poppodia van het Nederlandse clubcircuit. Tivoli trok jaarlijks 250.000 tot 300.000 bezoekers en had een capaciteit van 1.000 personen.
Maar het pand aan de Oudegracht bleek niet heel praktisch te zijn voor grote concerten. Het was lastig voor bands om hun apparatuur naar de locatie te brengen. Er konden namelijk geen vrachtwagens parkeren aan de Oudegracht. Om die reden werd er vaak met kleine busjes gependeld tussen de Jaarbeurs en Tivoli Oudegracht. In 2014 sloot Tivoli Oudegracht en ging het poppodium samen met Muziekcentrum Vredenburg. Tivoli verhuisde naar het huidige TivoliVredenburg aan de Vredenburgkade 11.
0 reacties