Rondfietsen: ontdek de mooiste Amsterdamse School-gebouwen in Utrecht

Wat maakt een stad mooi? Voor mij zijn het de gebouwen en de mix van bijzondere architectuur uit verschillende tijden. De Amsterdamse Schoolstijl heeft mij altijd aangetrokken. Met deze fietsroute kom je langs een paar van de mooiste Amsterdamse School-gebouwen in Utrecht. Het leuke aan deze route is dat je op een andere manier naar de stad kijkt. Je wordt je bewuster van de schoonheid van de straten waar je al vaak doorheen bent gefietst. Stap op je fiets en ga mee op ontdekking!

Aantal kilometers: 6,5 kilometer
Tijdsduur: 1,5 uur met tussenstops
Tip: Kom je een dagje naar Utrecht? Huur een OV-fiets bij centraal station
Route: 

Kenmerken van de Amsterdamse Schoolstijl 

De bouwstijl is ontstaan als reactie op het rationele werk van H.P. Berlage, die ook de Beurs van Berlage heeft ontworpen. De Amsterdamse Schoolstijl kenmerkt zich door het gebruik van horizontale lijnen, versierde gevels en het decoratieve gebruik van bakstenen. Het is een bouwstijl met expressieve vormen gerelateerd aan het expressionisme. De meeste gebouwen zijn tussen 1915 en 1930 ontworpen en gemaakt. 

De Inktpot aan het Moreelsepark

De route begint vlakbij Utrecht Centraal Station bij het Moreelsepark. Hier staat de Inktpot, een gebouw dat bijna iedereen in Utrecht kent. Het is gebouwd in 1921 en ontworpen door George van Heukelom. Het prachtige statige gebouw, dat nu het hoofdkantoor van de NS is, heeft hele typerende Amsterdamse School-kenmerken. De prachtige horizontale lijnen met de smalle ramen zorgen ervoor dat het gebouw er erg massief uitziet. 

Het is een gedetailleerd kantoorgebouw met mooie bakstenen. Het gebouw is erg symmetrisch en bestaat uit wel 22 miljoen gemetselde stenen! Bovenin de Inktpot bevindt zich een kleine watertoren van 27 kubieke meter. Mocht je watertorens interessant vinden, dan kun je hier meer lezen over de geschiedenis van de 5 watertorens in Utrecht.

Opvallend detail: kijk omhoog om het kunstwerk ‘de UFO’ te zien van kunstenaar Marc Ruygrok. De UFO is ook goed zichtbaar vanaf de Domtoren.

Het oude postkantoor op het Neude

Vanaf de Inktpot fiets je richting het noorden langs de Catharijnesingel. Sla rechtsaf naar de Lange Viestraat (op de hoek zit Tivoli). Fiets een stukje verder over de Viebrug en sla rechtsaf naar het Neude. Hier staat het imposante Hoofdpostkantoor. Het werd ontworpen door Joseph Crouwel Junior en werd in 1924 als postkantoor in gebruik genomen. Bijna een eeuw later, op 28 oktober 2011, sloot het allerlaatste zelfstandige postkantoor van Nederland. De omzet van de zelfstandige postkantoren daalde al jaren en het was niet meer winstgevend om te blijven bestaan. 

Het bakstenen gebouw heeft een symmetrische opzet en vooral de centrale hal is indrukwekkend. Kijk omhoog om de paraboolvormige bogen te zien. De hal is 30 bij 16 meter en wordt overspannen met 17 meter hoge bogen van baksteen. 

Na de sluiting in 2011 was het lastig om een bestemming te vinden voor dit pand. In 2016 werd het omgebouwd tot cultureel centrum met een bibliotheek, expositieruimtes, werkplekken en een fietsenstalling. Vanaf begin mei dit jaar kun je het pand bekijken in de nieuwe winkel van Broese Boekverkopers en is ook de Centrale Bibliotheek in het pand ondergebracht. Opvallend detail: ook de achterzijde van het gebouw is mooi om te zien!

De Incassobank

Vanaf het Neude vervolg je je weg langs de Lange Jansstraat en je houdt links aan naar de Janskerkhof. Deze weg gaat over in de Nobelstraat, waar je aan je linkerkant de imposante Incassobank ziet. Dit gebouw is in 1920 ontworpen door Jan Baanders en valt op door de 2 kleuren baksteen; de onderste 2 meter bestaat uit grijze bakstenen, de rest uit gele bakstenen. 

Ook hier zie je de typische Amsterdamse School-elementen terug; de lange horizontale lijnen, de smalle ramen en de decoratieve bakstenen. Het gebouw is niet veel veranderd sinds het ontstaan in 1920!

Bijzondere decoraties

De Amsterdamse School staat bekend om de decoraties ter afwisseling van de bakstenen. Bij de Incassobank zijn er 2 opvallend mooie versieringen te vinden aan de buitengevel. Helemaal rechts vind je in donkere bakstenen een Arendsnest omgeven door slangen. Het symboliseert de idealen van zekerheid en bescherming die een bank moet bieden. Dit soort betekenisvolle decoraties die samenhangen met de functie van het bouwwerk is een ander typerend kenmerk van de Amsterdamse Schoolstijl.

Ook bij de ingang zijn er bijzondere decoraties aangebracht. De lamp boven de entree, gemaakt van siersmeedwerk, is prachtig. Bekijk ook even de mooie brievenbus.

Anatomiegebouw in Wittevrouwen

Stap op je fiets en sla na de Incassobank linksaf de Keizerstraat in. Deze weg fiets je uit totdat je bij de Wittevrouwenstraat komt. Vanaf hier sla je rechtsaf om de gezellige wijk Wittevrouwen in te fietsen. Rij de Biltstraat af en sla linksaf de Bekkerstraat in. Aan het einde van deze straat, vlak voor je de hoek om fiets naar de Griftkade, zie je aan je rechterhand het Anatomiegebouw.

Het Anatomiegebouw – officieel het Veterinair Anatomisch Instituut – is onderdeel van het Veeartsenijterrein. Hier werden sinds 1820 dierenartsen opgeleid. Langs de Biltsche Grift ontstond een honderden meters lang lint van onderwijsgebouwen en stallen, het Veeartsenijterrein. Rond 1920 bouwde Joseph Crouwel het Veterinair Anatomisch Instituut. Dezelfde architect ontwierp ook het oude postkantoor op het Neude.

Het gebouw is een gemeentelijk monument. Tussen 2015 en 2018 is het pand van binnen aangepast. Er zitten nu cursus- en collegeruimtes, 10 appartementen en café Crouwel, waar mensen hun cursusdag of lezing af kunnen sluiten met een diner of borrel. 

Paardenkathedraal 

Fiets een klein stukje terug op de Bekkerstraat en sla linksaf naar de Bollenhofsestraat. Neem de derde afslag naar de Veeartsenijstraat die in een scherpe bocht naar rechts buigt. Links zie je de Paardenkathedraal, voorheen de Rijks Veearstenijschool. Het is geen Amsterdamse Schoolstijl, maar wel een bijzonder pand om te zien. Tegenover deze vroegere manage stonden de veestallen waar je tegenwoordig kunt wonen! De huizen vallen op door hun puntdaken en gele kozijnen.

Louis Hartlooper Complex: van politiebureau naar cultuurcentrum

Als laatste stop fietsen we naar het Louis Hartlooper Complex (LHC). Ga naar het zuiden op de Veeartsenijstraat en sla rechtsaf de Biltstraat in. Neem de eerste afslag links naar de Maliestraat die uitkomt op de Maliebaan. Fiets de Maliebaan af richting de Maliesingel. Een prachtige singel, waar je langs het water fietst. Sla bij het Ledig Erf af naar rechts en parkeer je fiets op de Tolsteegbrug. Aan je rechterkant zie je het LHC staan.

Als je het gebouw voor het eerst ziet, lijkt het wel een fort. Misschien was dat bij de bouw ook wel de bedoeling, aangezien het vroeger een politiebureau was. Het is gebouwd omstreeks 1927 door de Utrechtse stadsarchitect J.I. Planjer. Hij ontwierp ook de Tolsteegbrug, de kademuur en de tramhalte. 

Tegenwoordig is hier het Louis Hartlooper Complex gevestigd, een film- en cultuurcentrum, waar je kan genieten van arthouse-films. Het is vernoemd naar Louis Hartlooper, een bekende figuur uit de Utrechtse filmgeschiedenis.

Om de bioscoopzalen te maken, was een grondige verbouwing nodig. Het pand heeft een monumentenstatus en daarom mocht er niets aan de structuur van het pand veranderen. De bioscoopzalen zijn op de binnenplaats gebouwd en liggen deels onder de grond! 

Heb je geen tijd om een filmpje te pakken? Dan kun je altijd op het terras zitten en een bakje koffie en een gebakje nemen.

Ontdek onze bijzondere fietsroutes in Utrecht

• Fietsroute watertorens van Utrecht
• Op de fiets de mooiste parken van Utrecht ontdekken
• Fietstocht naar Kasteel de Haar door oud Leidsche Rijn
• Fietsroute langs bijzondere arbeiderswijken in Utrecht
• Fietsroute langs de mooiste street art van Utrecht

Of ga zelf op pad met de leukste fietsroute-boekjes op Bol.com.