Geschiedenis van Hoog Catharijne: verzet, zwervers en drugs

door | okt 15, 2020 | Geschiedenis Utrecht

Wat wordt het Utrechtse stationsgebied mooi! Steeds als ik er kom is er weer iets nieuws af. Het gebied is nu ruim, fris en open, met een prachtige stationshal en mooie horeca en winkels. En sinds kort stroomt er weer water door de singel! Hoe anders was het vroeger, toen het stationsgebied een verloederde boel was en Hoog Catharijne een oerlelijk winkelcentrum. In deze blog meer over de geschiedenis van van Hoog Catharijne. 

Modern winkelparadijs

Begin jaren ‘60 stond het historisch centrum van Utrecht onder druk. Er was te weinig ruimte voor uitbreiding en winkels en bewoners trokken weg. Daarom besloot de gemeente dat er een nieuw winkelcentrum moest komen met kantoren, woningen en parkeergarages. Dit zou de bereikbaarheid verbeteren en een spectaculaire modernisering van Utrecht als winkelstad worden. Het plan kwam bekend te staan als Hoog Catharijne, een verwijzing naar het Catharijneveld, de middeleeuwse naam van het Vredenburgplein.

1971: stationsplein, de bouw van Hoog Catharijne is in volle gang!
1971: stationsplein, de bouw van Hoog Catharijne is in volle gang!

Vernieuwend: hoog gelegen winkelpassage

Het winkelcentrum moest aan de rand van de historische binnenstad komen. Vernieuwend aan het plan was dat er aparte niveaus kwamen voor voetgangers, openbaar vervoer en autoverkeer. Er kwam een 5,5 meter hoog gelegen winkelpassage die het station met de binnenstad zou verbinden. 

Steeds meer verzet

Het enthousiasme voor het plan werd de jaren na 1963 steeds minder. Voor het nieuwe winkelcentrum moest het Centraal Station en de hele stationswijk, de negentiende-eeuwse wijk tussen de Catharijnesingel en het station, gesloopt worden. Dit riep steeds meer weerstand op bij de Utrechters. Actiecomités en krakers kwamen in opstand en konden zo een deel van Achter Clarenburg behouden. Helaas gingen meerdere panden, waaronder middeleeuwse, toch plat. Bijvoorbeeld het prachtige gebouw van de levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht, een van de belangrijkste jugendstil-panden van Nederland.

1974: gezicht op de voorgevel van het kantoor van de levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht (Leidseweg 2) in Utrecht, vlak voordat dit gesloopt werd.
1974: gezicht op de voorgevel van het kantoor van de levensverzekeringsmaatschappij De Utrecht (Leidseweg 2) in Utrecht, vlak voordat dit gesloopt werd.
1974: De Utrecht wordt gesloopt.
1974: De Utrecht wordt gesloopt.

Het dempen van de singels

Ook tegen het plan om de singels te dempen kwam hevig verzet van de Utrechters. Daarom werden uiteindelijk alleen de Weerdsingel en een deel van de Catharijnesingel, waar de autoweg Catharijnebaan werd aangelegd, gedempt. In 1975 besloot de overheid dat de binnenstad een beschermd stadsgezicht was en de overgebleven singels rijksmonumenten. Dat zou verdere sloop in de toekomst voorkomen.

1973: gezicht op de Catharijnebaan te Utrecht in aanleg.
1973: de autoweg Catharijnebaan te Utrecht in aanleg.
Op de plek waar eerder de autoweg Catharijnebaan liep, stroomt sinds september 2020 weer water. De singel is weer rond!
Op de plek waar eerder de autoweg Catharijnebaan liep, stroomt sinds september 2020 weer water. De singel is weer rond!

Officiële opening door Beatrix

Prinses Beatrix opende Hoog Catharijne officieel op 24 september 1973, het modernste overdekte winkelcentrum van Europa. Duizenden inwoners protesteerden die dag op straat. Ondanks het negatieve imago dat Hoog-Catharijne inmiddels bij velen had, bleek het winkelcentrum commercieel erg succesvol.

1973: het publiek op het Vredenburg te Utrecht tijdens de opening van Hoog Catharijne, met in het midden Beatrix en burgemeester Van Tuyll van Serooskerken. Op de achtergrond een spandoek van een groep tegenstanders van het winkelcentrum.
1973: het publiek op het Vredenburg te Utrecht tijdens de opening van Hoog Catharijne, met in het midden Beatrix en burgemeester Van Tuyll van Serooskerken. Op de achtergrond een spandoek van een groep tegenstanders van het winkelcentrum.

Onprettig en onveilig gebied

Bij de opening was de architectuur van Hoog Catharijne erg modern en volgens sommigen zelfs tijdloos. Maar het jaren ‘70 uiterlijk met veel oranje en bruin werd al snel lelijk gevonden en grootschalige renovatie bleek nodig. Daarnaast gingen veel daklozen en drugsverslaafden het verwarmde, overdekte winkelcentrum gebruiken als onderdak. Veel mensen durfden er daarom na winkelsluiting niet meer te komen. Ze vonden het gebied rondom Hoog Catharijne onprettig en onveilig.

Gezelligheid in Hoog Catharijne in 1975.
Gezelligheid in Hoog Catharijne rond 1975.
Nog meer gezelligheid in Hoog Catharijne rond 1975.
Nog meer gezelligheid in Hoog Catharijne rond 1975.

De hel van Hoog Catharijne

Het grootste probleem ontstond bij de tunnel die onder Hoog Catharijne doorliep, in de volksmond beter bekend als de ‘junkentunnel’. Deze was oorspronkelijk bedoeld als bevoorradingstunnel voor Hoog Catharijne. Maar omdat de tunnel niet was afgesloten, op een beschutte plek lag en er weinig publiek kwam, trok deze eind jaren ‘90 grote aantallen drugsverslaafden aan, die er in onmenselijke omstandigheden leefden. Andere Tijden maakte hier de indrukwekkende documentaire De Hel van Hoog Catharijne over, zeker de moeite waard om eens te kijken! Rond de eeuwwisseling werd er steeds strenger gecontroleerd en uiteindelijk is de complete straat afgesloten met hekken.

Nieuw Hoog Catharijne

De drugsoverlast was een van de belangrijkste overwegingen voor het stadsbestuur om in te zetten op vernieuwing van de stationsbuurt, inclusief Hoog Catharijne. De vernieuwing startte in 2006. Van 2012 tot 2019 is Hoog Catharijne grondig verbouwd en enorm veranderd in positieve zin. Dit jaar is het grootste deel van de werkzaamheden in de stationsomgeving afgerond. Benieuwd naar wat er de komende tijd nog allemaal wordt aangepast en verbouwd? Kijk op de website van CU2030.

Meer lezen over de geschiedenis van Utrecht?

Gerelateerde berichten

Wandeling langs de Singel van Utrecht en de meest bijzondere plekjes

Wandeling langs de Singel van Utrecht en de meest bijzondere plekjes

Sinds 12 september 2020 is de Singel weer rond. De hoogste tijd om een wandeling te maken langs het water. Ontdek met deze wandeling van 5 kilometer de meest bijzondere plekjes en prachtige natuur van de binnenstad. En voor wie niet in Utrecht woont: de route start en...

Fijne plekken om te wandelen met je hond in Utrecht

Fijne plekken om te wandelen met je hond in Utrecht

Sinds ik mijn kleine viervoeter in huis heb, kom ik op andere plekken in en om de stad. Ik leer de stad hierdoor op een nieuwe manier kennen, want ik ga vaker de natuur in of maak een wandeling door het park. Utrecht heeft veel mooie plekken om met je hond te...

3 gratis wandelroutes met thema in Utrecht

3 gratis wandelroutes met thema in Utrecht

Wij van Opvallend Utrecht bloggen onder andere over mooie wandel- en fietsroutes die we zelf samenstellen. Dit keer willen we graag bestaande wandelingen met je delen, omdat ze opvallend leuk zijn! Lees verder en ontdek 3 gratis wandelroutes met thema in Utrecht stad....

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Over Opvallend Utrecht

Wij zijn Lisa en Lisa en zijn nieuwsgierig naar onze stad Utrecht! We verkennen de stad en omstreken en nemen je graag mee op onze ontdekkingstocht. Je vindt hier niet-alledaagse fiets- en wandelroutes, opvallende verhalen en bijzondere tips. Leuk dat je met ons meegaat!

Volg ons:

Best gelezen blogs

Niets missen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief.