De geschiedenis van Leidsche Rijn: een Vinex-avontuur met happy end

door | jun 22, 2020 | Geschiedenis Utrecht

Leidsche Rijn viert 14 oktober haar 22ste verjaardag. In 1998 vond op die dag de overhandiging van de sleutel aan de eerste inwoner plaats. Tegenwoordig is het een woonwijk ter grootte van Leeuwarden, met plek voor maar liefst 100.000 inwoners. Wat is de geschiedenis van Leidsche Rijn, de grootste Vinex-wijk van Nederland?

Utrecht houdt van Leidsche Rijn

Toen ik op zoek was naar een huis in Utrecht, keek ik ook wel eens in Leidsche Rijn. Als ik dat aan een collega of op een feestje vertelde, dan werd ik altijd meewarig aangekeken. “Weet je dat wel zeker?” en “Daar wil je toch niet dood gevonden worden?” waren vaak gehoorde reacties. Dit is nog niet eens zo heel lang geleden, maar tegenwoordig gaan de huizen in Leidsche Rijn als warm broodjes over de toonbank. Utrecht is van Leidsche Rijn gaan houden. In 2019 beoordeelden inwoners hun woning met een 8 gemiddeld.

Hoe de geschiedenis van Leidsche Rijn begon

De geschiedenis van Leidsche Rijn begon in 1991, toen gemeente Vleuten-De Meern als Vinex-locatie werd aangewezen. Het glastuingebied tussen Utrecht en Vleuten-De Meern moest plaats maken voor de bouw van 30.000 woningen. Boerderijen, tuinderswoningen, boomgaarden, weilanden en kassen verdwenen en maakten plaats voor grote open zandvlaktes. Oude wegen aan rivieren, zoals de Groenedijk en de Zandweg, en monumentale boerderijen werden behouden en kregen een plek tussen de nieuwbouw.

Leidsche Rijn in 1997, nog voor het nieuwbouwproject van start ging en er alleen nog maar boerderijen, tuinderswoningen, boomgaarden, weilanden en kassen waren. Op de voorgrond de rivier Leidsche Rijn met daarlangs de Rijksstraatweg en de Zandweg.
Leidsche Rijn in 1997, nog voor het nieuwbouwproject van start ging en er alleen nog maar boerderijen, tuinderswoningen, boomgaarden, weilanden en kassen waren. Op de voorgrond de rivier Leidsche Rijn met daarlangs de Rijksstraatweg en de Zandweg. Bron: het Utrechts Archief.

Oeps, geen officiële eerste paal

Op 4 december 1997 sloeg toenmalig minister-president Wim Kok de eerste paal van Leidsche Rijn. De locatie was de brug bij het Klifrakplantsoen en de Langerakbaan. Het definitieve palenplan van de brug was nog niet beschikbaar. Toen dit plan een tijdje later af was, bleek de paal midden in de sloot te staan en kon dus niet gebruikt worden. Uiteindelijk is hij weer uit de grond getrokken. Gevolg: Leidsche Rijn heeft geen officiële eerste paal.

Foto uit 1997 van de ontvangst van de minister-president Kok door burgemeester Opstelten op het terrein bij de Groenedijk te Utrecht, voorafgaand aan het slaan van de eerste paal van Leidsche Rijn.
Foto uit 1997 van de ontvangst van de minister-president Kok door burgemeester Opstelten op het terrein bij de Groenedijk te Utrecht, voorafgaand aan het slaan van de eerste paal van Leidsche Rijn. Bron: het Utrechts Archief.

Sporen uit de Bronstijd en Romeinse tijd

Tijdens de eerste bouw bleken er heel wat oude schatten in de grond te liggen. Archeologen vonden onder meer sporen uit de Bronstijd van zo’n 3000 jaar oud, een Romeinse weg, die dwars door de wijk loopt, 2 Romeinse schepen, 2 Romeinse wachttorens en een pronkhelm. Ook vonden ze 2 middeleeuwse vrachtschepen en een middeleeuwse boerderij.

In Museum Hoge Woerd in Leidsche Rijn vind je een archeologiemuseum waar je een 2000 jaar oud Romeins schip met zijn complete inventaris kunt bewonderen. Bron: website Castellum Hoge Woerd.
In Museum Hoge Woerd in Leidsche Rijn vind je een archeologiemuseum waar je een 2000 jaar oud Romeins schip met zijn complete inventaris kunt bewonderen. Bron: website Castellum Hoge Woerd.

Eerste bewoonster

Op 14 oktober 1998 nam Priscilla van Delft de sleutel van haar woning aan het Klifrakplantsoen in de wijk Langerak in ontvangst. Hiermee was de eerste officiële sleuteloverdracht van Leidsche Rijn een feit.

In de Stadskrant Utrecht van woensdag 21 oktober 1998 een artikel over de eerste sleuteloverdracht in Leidsche Rijn. Bron: Leidsche Rijn in beeld.
In de Stadskrant Utrecht van woensdag 21 oktober 1998 een artikel over de eerste sleuteloverdracht in Leidsche Rijn. Bron: Leidsche Rijn in beeld.
In de Stadskrant Utrecht van woensdag 21 oktober 1998 een artikel over de eerste sleuteloverdracht in Leidsche Rijn.
Het Klifrakplantsoen in de wijk Langerak anno 2020, de oudste straat van Leidsche Rijn, opgeleverd in 1998. 

Eerste supermarkt pas eind 2000 open

De eerste bewoners van Leidsche Rijn konden pas vanaf 13 december 2000 hun dagelijkse boodschappen in de wijk zelf doen bij een noodsupermarkt van Edah, gelegen aan de Langerakbaan in de wijk Langerak. Niemand minder dan Hans Kazan kwam de winkel openen.

Foto uit 2001. Het gebouw rechts met het groene dak is de Edah-noodsupermarkt.
Foto uit 2001. Het gebouw rechts met het groene dak is de Edah-noodsupermarkt. Bron: het Utrechts Archief.

Vleuten-De Meern samengevoegd met Utrecht

Aanvankelijk zou Vleuten-De Meern als onafhankelijke gemeente blijven bestaan, maar omdat de regelgeving rond het Groene Hart bepaalde dat er alleen binnen gemeentelijke grenzen mocht worden gebouwd, werd de gemeente Vleuten-De Meern in 2001 bij Utrecht samengevoegd.

Waterschandaal

Leidsche Rijn leverde in 1998 woningen op met een dubbel waterleidingnet. Eén met drinkwater en één met huishoudwater. Dat laatste werd gemaakt van regenwater en was bedoeld om te douchen, de afwas en was mee te doen en de wc mee door te spoelen. Erg duurzaam, want het bespaarde maar liefst 50% van het veel duurdere drinkwater. 

Helaas mislukte het experiment want in 2001 kregen mensen maag- en darmklachten en bleken ze besmet met de e-colibacterie. Het bleek dat 4 leidingen verkeerd waren aangesloten, waardoor de bewoners het huishoudwater in plaats van het drinkwater hadden gedronken. Dit was helaas het einde van dit milieuvriendelijke experiment, want het vertrouwen was weg bij de inwoners. De huishoudwaterleiding verdween.

Leidsche Rijn nu voor 90% af

Leidsche Rijn is sinds 1998 blijven uitbreiden. Tot 2025 worden er 33.000 woningen gebouwd waar ongeveer 100.000 mensen komen wonen. De wijk is op dit moment voor 90% af. De afgelopen jaren zijn onder meer de Dafne Schippersbrug en het Centrum Leidsche Rijn uit de grond gestampt. Ook zijn er nieuwe wijken aan de voet van de Dafne Schippersbrug ontstaan: Rijnvliet en Leeuwesteyn. In 2021 start de verkoop van de woningen in de nieuwe wijk Groenewoud. 

Het Berlijnplein in het midden van Leidsche Rijn Centrum.
Het Berlijnplein in het midden van Leidsche Rijn Centrum.
Het 3D-kunstwerk van de Utrechtse kunstenaar Leon Keer, midden op het Berlijnplein in Leidsche Rijn Centrum: een kleurrijk hart en hersenen, verspreid over 150 vierkante meter.
Het 3D-kunstwerk van de Utrechtse kunstenaar Leon Keer, midden op het Berlijnplein in Leidsche Rijn Centrum: een kleurrijk hart en hersenen, verspreid over 150 vierkante meter.

Nieuwe woontoren wordt hoger dan de dom!

Leidsche Rijn Centrum blijft ook uitbreiden. Zo zal in 2021 gestart worden met de bouw van de woontoren Mark, die met zijn 140 meter hoger wordt dan de dom! Na 600 jaar moet de Domtoren (112 meter) de titel van hoogste gebouw van Utrecht dan afstaan.

Meer lezen over de geschiedenis van Utrecht?

Gerelateerde berichten

De indrukwekkende stadskastelen van Utrecht

De indrukwekkende stadskastelen van Utrecht

In hartje Utrecht zijn er genoeg (stads)kastelen te vinden! De een heeft nog alle kenmerken van een middeleeuws kasteel, terwijl anderen zijn gerestaureerd met een moderne gevel. Stuk voor stuk bijzondere gebouwen. Tijdens deze wandeling langs de Oudegracht ontdek je...

Wandeling door het Gagelbos: verborgen natuurparel vlakbij de stad

Wandeling door het Gagelbos: verborgen natuurparel vlakbij de stad

Met een kwartiertje fietsen vanaf de Domtoren sta je midden in de natuur. Aan de rand van Utrecht Overvecht ligt een wonderschoon natuurgebied. Hier kun je genieten van een open polderlandschap, zo ver als je kan kijken. Ga mee wandelen door het prachtige...

Wandeling langs de verborgen hofjes van Utrecht

Wandeling langs de verborgen hofjes van Utrecht

De hofjes van Utrecht zijn echte verborgen schatten. Ze zijn een oase van rust midden in de stad. Utrecht zit vol met deze prachtige hofjes, maar je moet ze wel weten te vinden. Deze wandeling neemt je mee naar stille binnentuinen, pittoreske hofjes en verborgen...

Wandelen bij de Kleine Plas in Maarssen

Wandelen bij de Kleine Plas in Maarssen

Even de stad ontvluchten? Ga dan eens naar wandelen bij de De Kleine Plas, onderdeel van de Maarsseveense plassen. Ik ga hier vaak heen voor een mooie en ontspannen wandeling met mijn hond, want die mag hier los! Wandelen (met de hond)Duur: circa 30 minutenKilometers:...

0 reacties

Een reactie versturen

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Over Opvallend Utrecht

Wij zijn Lisa en Lisa en zijn nieuwsgierig naar onze stad Utrecht! We verkennen de stad en omstreken en nemen je graag mee op onze ontdekkingstocht. Je vindt hier niet-alledaagse fiets- en wandelroutes, opvallende verhalen en bijzondere tips. Leuk dat je met ons meegaat!

Volg ons:

Best gelezen blogs

Geen Resultaten Gevonden

De pagina die u zocht kon niet gevonden worden. Probeer uw zoekopdracht te verfijnen of gebruik de bovenstaande navigatie om deze post te vinden.

Niets missen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief.